Η Εξέγερση του Πολυτεχνείου και το διαρκές αίτημα της Ελευθερίας και της Δημοκρατίας
Η φετινή επέτειος των 50 χρόνων της εξέγερσης του Πολυτεχνείου συμπίπτει με την επέτειο των 80 χρόνων από την απελευθέρωση της Αθήνας και την επέτειο των 60 χρόνων από την ίδρυση του Πανεπιστημίου Πατρών. Επομένως, φέτος, περισσότερο από άλλες χρονιές, οφείλουμε να αναστοχαστούμε το τρίπτυχο που υπήρξε η κινητήρια δύναμη της εξέγερσης: ελευθερία–αντίσταση στον φασισμό—παιδεία. Πέρασε ήδη μισός αιώνας από τότε που κάποιοι φοιτητές ορκίστηκαν να αγωνιστούν μέχρι τέλους για την κατοχύρωση των ακαδημαϊκών ελευθεριών, του πανεπιστημιακού ασύλου, της ανάκλησης όλων των καταπιεστικών νόμων και διαταγμάτων, μπολιάζοντας με τη γενναία και ανιδιοτελή πράξη τους στη συνείδησή μας το διαρκώς επανερχόμενο αίτημα της Ελευθερίας και της Δημοκρατίας. Η σθεναρή συλλογικότητα που επέδειξαν οι άνθρωποι εκείνης της γενιάς φαντάζει μέσα στις σημερινές συνθήκες εξωπραγματική. Στη σημερινή Ελλάδα η κρίση των πολιτικών συστημάτων έχει οδηγήσει σε ένα είδος πολιτικής αδράνειας και εσωστρέφειας. Οι κοινωνιολόγοι έχουν εδώ και χρόνια επισημάνει την ιδιώτευση ως βασικό χαρακτηριστικό του σύγχρονου πολίτη. Ωστόσο, η συνεχιζόμενη καταπάτηση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων επιφορτίζει τους πνευματικούς ανθρώπους και όσους αύριο θα επηρεάζουν την πορεία της χώρας μας, δηλαδή τις σημερινές φοιτήτριες και τους σημερινούς φοιτητές, με ένα σημαντικό μερίδιο ευθύνης. Δυστυχώς ο φασισμός είναι ιδιαίτερα ευρηματικός και η Ελευθερία και η Δημοκρατία εξαιρετικά εύθραυστες. Το δυστοπικό παρόν, με την πολεμική μηχανή να εξολοθρεύει άμαχο πληθυσμό και την παράλογη πολιτική αναμέτρηση να ακυρώνει κάθε έννοια ανθρωπισμού μετατρέπει την ανοχή σε ενοχή. Με αφορμή την επέτειο του Πολυτεχνείου ας αναστοχαστούμε τη σχέση μας με τις θεμελιώδεις έννοιες που έθεσε το φοιτητικό κίνημα της Εξέγερσης του Πολυτεχνείου, καθώς καμία αξία δεν αποκτά ουσιαστική υπόσταση χωρίς τη δράση των ανθρώπων. Ας παλέψουμε ξανά για την Ελευθερία και την Δημοκρατία, που γιορτάζουν σήμερα και παραβιάζονται κάθε τόσο. Αυτή τη χρονιά ο νους μας ας ταξιδέψει στη Τεχεράνη στις Γυναίκες του Ιράν που αγωνίζονται για την Ελευθερία και τη Δημοκρατία. Και ας έχουμε στο νου μας τον λόγο του ποιητή σε σχέση με τον δικό μας ρόλο στον σύγχρονο πολιτισμό και την πολιτική ηθική:
Στην εποχή μας όπως και σε περασμένες εποχές άλλοι είναι μέσα στη φωτιά κι άλλοι χειροκροτούνε.
Ο Πρύτανης
Χ. Ι. Μπούρας