Στα πλαίσια της σειράς εκδηλώσεων του Τμήματος Μηχανικών Η/Υ και Πληροφορικής “Σεμινάριο CEID & Social Hour” και των ΔΠΜΣ ΥΔΑ και ΣΜΗΝ και ΟΣΥΛ, διοργανώτεται ομιλία:
Τίτλος: “Freud, Lacan, Turing και GPT-3: Ψυχανάλυση, Επιστήμη Υπολογιστών και Τεχνητή Νοημοσύνη (ενδεικτική εφαρμογή: εντοπισμός ψευδών ειδήσεων στο Διαδίκτυο)”,
Ομιλητής: Σωτήρης Νικολετσέας, Καθηγητής, ΤΜΗΥΠ
Ημερομηνία-χώρος: Παρασκευή 3 Νοεμβρίου, 3-5μμ, ΤΜΗΥΠ, αμφιθέατρο Γ
Περίληψη: Στην παρουσιαζόμενη έρευνα επιχειρούμε (για πρώτη φορά στην διεθνή βιβλιογραφία) τον συνδυασμό δύο Επιστημών: της Λακανικής (Φροϋδικής) Ψυχανάλυσης και της Επιστήμης των Υπολογιστών. H έρευνα αυτή διεξάγεται σε συνεργασία με έγκυρους ψυχαναλυτές και startups σε Ισπανία, Γαλλία, Ιταλία και Πορτογαλία. Πράγματι, σε αλληλεπιδραστικά ψηφιακά περιβάλλοντα και κοινωνικά δίκτυα εκδηλώνονται σημαντικές συμπεριφορικές και συναισθηματικές διαστάσεις του ανθρώπινου παράγοντα, που χρειάζεται να συνυπολογίζονται στην μελέτη τους. Στο πνεύμα αυτό έχουν ήδη εμφανιστεί στην βιβλιογραφία υπολογιστικές μέθοδοι που αξιοποιούν θεωρίες της γνωστικής ψυχολογίας, ψυχομετρικές μεθόδους και την υπολογιστική γλωσσολογία. Σε αντιδιαστολή, η έρευνά μας είναι θεμελιωδώς διαφορετική, αφού επιχειρεί μια ψυχαναλυτική (Λακανική-Φροϋδική) προσέγγιση ανάλυσης κειμένων, που επιτρέπει μια βαθύτερη κατανόηση του πραγματικού περιεχόμενου των κειμένων, συμπεριλαμβανομένων ασυνείδητων προθέσεων, κινήτρων και επιθυμιών. Ειδικότερα, εστιάζουμε στην Θεωρία των Τεσσάρων Λακανικών Λόγων (Four Discourses), που πρότεινε ο μείζων Γάλλος ψυχαναλυτής και φιλόσοφος Ζακ Λακάν (Jacques Lacan). Αυτοί οι Λόγοι αναπαριστούν διακριτούς ρόλους που αναλαμβάνουν δύο μέρη που αλληλεπιδρούν λεκτικώς: o Λόγος του Κυρίου (Master Discourse), o Λόγος του Πανεπιστημίου (University Discourse), o Υστερικός Λόγος (Hysteric Discourse) και ο Λόγος του Αναλυτή (Analyst Discourse). Η βασική μας ιδέα έγκειται στον εντοπισμό σε ένα κείμενο αυτών των Λόγων, που μπορούν να αναδείξουν τα ουσιώδη χαρακτηριστικά του κειμένου, τις σχέσεις των αλληλοεπιδρώντων οντοτήτων, το αν κυριαρχεί η αυθεντία ή η αναζήτηση της αλήθειας, οι τεκμηριωμένες πηγές, η ανάγκη για γνώση, η ενεργητική ακρόαση. Ως ενδεικτική εφαρμογή εντοπισμού των Λακανικών Λόγων σε κείμενα, παρουσιάζουμε πρόσφατη έρευνά μας για την αποδοτική ανίχνευση ψευδών ειδήσεων (fake news) σε διαδικτυακά περιβάλλοντα. Συγκεκριμένα, με την χρήση μεθόδων Τεχνητής Νοημοσύνης εκπαιδεύσαμε το γλωσσικό μοντέλο GPT-3 της OpenAI (ένα νευρωνικό δίκτυο δισεκατομμυρίων παραμέτρων που ξεπερνάει σε μέγεθος και ευφυΐα όλα τα προηγούμενα υπολογιστικά μοντέλα τεχνητής νοημοσύνης), επιτυγχάνοντας αξιοσημείωτη ακρίβεια ανίχνευσης των ψευδών ειδήσεων (και μάλιστα αρκετά μεγαλύτερη από αντίστοιχες, μη ψυχαναλυτικές, ψυχολογικές και ψυχομετρικές μεθόδους). Τέλος, θα συζητηθούν μελλοντικές επεκτάσεις, βασισμένες σε γλωσσολογικές παραμέτρους, συναισθήματα, εκφράσεις του προσώπου, την χροιά της φωνής, καθώς και αφαιρετικές μοντελοποιήσεις (μέσω γραφημάτων και στοχαστικών ανελίξεων, αυτομάτων και μαθηματικής λογικής) και πρόσθετα πεδία εφαρμογής (όπως για παράδειγμα η έγκαιρη διάγνωση ασθενειών).
Σχετικά με τον ομιλητή: Sotiris Nikoletseas is a Professor and Founding Director of the Internet of Things Laboratory (IoT-Lab) at the Computer Engineering and Informatics Department of the University of Patras, Greece. He has been a Visiting Professor at the Universities of Geneva, Ottawa and Southern California (USC). His research interests include algorithmic aspects of wireless sensor networks and the Internet of Things (IoT), Artificial Intelligence of Things (AIoT) for digital health and manufacturing industries, wireless energy transfer and electromagnetic radiation control, probabilistic algorithms and random graphs, psychoanalysis-driven computing and its applications to social networks and interactive media. He has coauthored over 300 refereed research publications and 3 Books (probabilistic methods, theoretical aspects of sensor networks, wireless power). He has been consistently included in lists of highly cited computer scientists worldwide. He has initiated and currently leads international conferences related to sensor networks (DCOSS-IoT, ALGOSENSORS). He has delivered many keynote talks and tutorials and has received best paper awards and technology-innovation distinctions. He has coordinated several externally funded R&D Projects by the European Union, as well as large scale national research projects and direct contracts from industry.
Ευχαριστούμε και τη Citrix για την ευγενική χορηγία της για το «Σεμινάριο CEID & Social Hour».
______________
Με εκτίμηση, Χρήστος Κακλαμάνης
Καθηγητής και Πρόεδρος ΤΜΗΥΠ